درگذشت بیژن اشتری مترجم و نویسنده محبوب ایران 18 خرداد 1404 + علت فوت
درگذشت بیژن اشتری مترجم و نویسنده محبوب ایران 18 خرداد 1404 به همراه علت فوت ایشان را در ادامه این بخش از کاشمر سلام می خوانید، با ما همراه باشید.
درگذشت بیژن اشتری
بیژن اشتری، مترجم نامدار آثار سیاسی و تاریخی، شامگاه ۱۸ خردادماه ۱۴۰۴ در منزل خود بر اثر ایست قلبی درگذشت.
او در زمان مرگ ۶۴ سال داشت. اشتری متولد سال ۱۳۳۹ بود و در طول سال‌ها فعالیت حرفه‌ای، ده‌ها عنوان کتاب مهم در زمینه تاریخ معاصر، سیاست و اندیشه‌های توتالیتر را به فارسی ترجمه کرد.
کارنامه ای درخشان در ترجمه و نقد بیژن اشتری
بیژن اشتری با ترجمه آثاری درباره کمونیسم، توتالیتاریسم و دیکتاتوری، نقش مهمی در آشنا کردن خوانندگان فارسی‌زبان با تاریخ تحولات سیاسی قرن بیستم ایفا کرد.
از جمله کتاب‌هایی که او به فارسی برگرداند می‌توان به «لنین»، «تروتسکی، کاهن معبد سرخ»، «بوخارین»، «استالین» و «چائوشسکو» اشاره کرد.
علاوه بر ترجمه، اشتری سال‌ها در زمینه نقد فیلم فعالیت داشت.
در دهه‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰، او به‌عنوان منتقد سینما در نشریاتی مانند دنیای تصویر، اخبار، انتخاب و جام جم حضور مؤثری داشت.
او مسئول صفحه “تازه‌ها” در مجله دنیای تصویر بود که به بررسی آثار روز سینمای جهان می‌پرداخت.
از میکروب‌شناسی تا ترجمه و نویسندگی
بیژن اشتری دانش‌آموخته رشته میکروب‌شناسی از دانشگاه تهران بود، اما علاقه عمیقش به ادبیات، سینما و علوم سیاسی، مسیر زندگی‌اش را به سمت روزنامه‌نگاری، نقد و ترجمه سوق داد.
ترجمه هایی با عمق تاریخی و سیاسی
طی دو دهه پایانی زندگی، اشتری تمرکز خود را بر ترجمه آثاری گذاشت که به بررسی رژیم‌های استبدادی، سقوط دیکتاتورها و تحولات نظام‌های سیاسی می‌پرداختند. برخی از مشهورترین آثار او عبارت‌اند از:
چرا ملت‌ها شکست می‌خورند – دارون عجم‌اوغلو و جیمز رابینسون
دیکتاتورها چگونه سقوط می‌کنند؟
استالین، درباریان و دیکتاتوری او
صدام حسین
معمر قذافی
نیکلای چائوشسکو
آدولف هیتلر و ساختار فاشیسم
پوتین و دیکتاتوری نوین روسیه
ترجمه‌های اشتری با نثری روان، دقیق و وفادار به روح متن اصلی شناخته می‌شد.
او تنها به برگردان واژه‌ها بسنده نمی‌کرد، بلکه تلاش می‌کرد فضای ذهنی و تاریخی نویسنده را نیز به خواننده منتقل کند.
پیشگفتارها و یادداشت‌های روشنگرانه‌اش به آثار ترجمه‌شده عمق بیشتری می‌بخشید.
دیدگاه های انتقادی و صدای روشن فکرانه بیژن اشتری
اشتری شخصیتی صریح و منتقد داشت که گرچه کمتر اهل حاشیه بود، اما در لابه‌لای ترجمه‌ها و گفت‌وگوهایش مواضع روشنی نسبت به مسائل سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ایران ابراز می‌کرد.
او باور داشت که شناخت دقیق تاریخ دیکتاتورها می‌تواند به تحلیل بهتر حکومت‌های معاصر و آینده آن‌ها کمک کند.
میراث ماندگار بیژن اشتری
بیژن اشتری با انتخاب آگاهانه و شجاعانه کتاب‌هایی در حوزه تاریخ و سیاست، نقش تأثیرگذاری در ارتقای سطح آگاهی سیاسی و تاریخی مخاطبان ایرانی داشت.
ترجمه‌های او همچنان از پرفروش‌ترین آثار در این حوزه محسوب می‌شوند و بارها تجدید چاپ شده‌اند.
درگذشت او ضایعه‌ای بزرگ برای جامعه فرهنگی ایران است و جای خالی‌اش برای نویسندگان، مترجمان و خوانندگان آگاه به‌سادگی پر نخواهد شد.
زندگی شخصی و خصوصیات فردی بیژن اشتری
سبک زندگی:
بیژن اشتری فردی منزوی، درون‌گرا و اهل مطالعه بود. او بیشتر وقت خود را صرف خواندن، ترجمه و پیگیری اخبار و تحولات سیاسی می‌کرد. سبک زندگی‌اش ساده، بی‌تجمل و متکی به استقلال فکری بود.روابط اجتماعی:
او با وجود شخصیت آرام و خلوت‌گرا، در میان نویسندگان، مترجمان و روزنامه‌نگاران به‌عنوان فردی صادق، اهل فکر و مورد احترام شناخته می‌شد. کسانی که با او کار کرده یا از نزدیک می‌شناختند، از فروتنی، دقت علمی و وجدان حرفه‌ای‌اش سخن گفته‌اند.ازدواج و خانواده:
تا زمان درگذشت، اطلاعاتی رسمی یا رسانه‌ای درباره ازدواج یا فرزندان بیژن اشتری منتشر نشده است. به نظر می‌رسد او مجرد بوده یا زندگی خانوادگی‌اش را به‌شدت از انظار عمومی دور نگه داشته است.علایق شخصی:
علاوه بر تاریخ و سیاست، اشتری علاقه زیادی به سینما داشت و این علاقه در نقدهایش در مجله دنیای تصویر به‌خوبی نمایان بود. او سینما را نه‌تنها به‌عنوان سرگرمی، بلکه به‌مثابه ابزاری برای تحلیل قدرت و جامعه نگاه می‌کرد.باورهای فکری:
بیژن اشتری به خردگرایی، حقیقت‌جویی و نقد قدرت باور داشت. نگاه او به تاریخ، آغشته به نوعی بدبینی واقع‌گرایانه نسبت به ساختارهای قدرت بود، اما در عین حال تلاش می‌کرد با انتخاب آثار روشنگر، مسیر روشنی برای فهم دنیای معاصر ترسیم کند.
گردآوری: کاشمر سلام
