وضعیت حجاب بازیگران زن در سینما ایران

وضعیت حجاب بازیگران زن در سینما ایران

امروزه حجاب بازیگران زن در سینما ایران به دغدغه ای فرهنگی-مذهبی تبدیل شده است. در واقع حجاب در میان بازیگران زن کمرنگ شده و بی حجابی در صحنه سینما رواج پیدا کرده است.

حجاب یکی از شاخصه های اصلی فرهنگ ایرانیان است و سابقه آن به پیش از اسلام برمی گردد. با پیروزی انقلاب اسلامی نقش حجاب در میان بانوان ایرانی پر رنگ تر شده و قوانینی در این زمینه وضع شد. در ادامه به تشریح بیشتر مسئله حجاب بازیگران در دو دوره قبل و بعد از انقلاب اسلامی می پردازیم. همچنین شما می توانید در پایان همین مطلب، نظر فقها را نسبت به حجاب بازیگران در سینما ایران بخوانید.

سینما ایران قبل از انقلاب

تولیدکنندگان فیلم در دوران پهلوی دوم دانش لازم در عرصه سینما را نداشته اند و اغلب محتوایی پوچ و بی ارزش در فیلم های خود ارائه می دادند. به همین جهت الگوبرداری از غرب و غربزدگی به وضوح در کارهای آنها دیده می شد. در سینما قبل از انقلاب فیلمهای پورنوی ساخت اروپا و آمریکا به نمایش در می آمد و سینما به مرکزی برای اشائه ابتذال تبدیل شده بود.

همانطور که گفتیم مهمترین مولفه های سینمای قبل از انقلاب ابتذال و فساد سازمان یافته بود. ترویج پوچی، ناهنجاری های اخلاقی و غرب زدگی در سینما دوران پهلوی از ویژگیهای فیلمهای این دوره است. در این ایام نقش خانواده در فیلم ها و سریال ها کمرنگ شده و نوعی بی اعتمادی در نهاد خانواده وجود داشت که ناپایداری و آسیب پذیری آن را تداعی می کرد.

از ویژگیهای سینما دوران انقلاب می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• داستان پردازی شتابزده و بدون محتوای با ارزش
• قهرمان سازی از شخصیت های منفی یا خنثی
• ادغام رقص و آواز و همبستری در اغلب فیلم ها بدون آنکه با داستان فیلم مرتبط باشد
• ترویج اعمال جنسی، عریانی یا پوشش نامناسب زنان و مردان
• وجود خشونت و جهالت در محتوا
• ترویج فحشا و مسائل ضد اخلاقی
• حادثه پردازی افراطی
• پیروی نکردن از اصل علت و معلولی در روایت داستان
• اغلب فیلم ها بدون دلیل پایان خوشایند داشتند
• القا مفاهیم نادرست به مخاطب (فقر خوب است و مذمت ثروت)

پیروی این موضوع، مهدی فقیه از بازیگران سینمای ایران می گوید: سینما قبل و بعد از اسلام تفاوت زیادی با یکدیگر دارد. در دوران پهلوی مفاهیم انسانی جایگاهی در فیلم ها نداشته و محتوایی خلاف هویت ایرانی اسلامی را ترویج می دادند. به همین دلیل اغلب خانواده ها رغبتی به رفتن به سینما نداشته و سینماها از رونق اولیه خود افتادند. سینما در این دوران سعی داشت مردم را از دین دور کرده و  اسلام را به حاشیه بکشاند تا مردم اقبال خوبی نسبت به آن نداشته باشند.

سینما ایران پس از انقلاب

در ابتدای پیروزی انقلاب به مسئله حجاب در سینماها بیشتر پرداخته شد و از انواع مدل مقنعه و مانتوهای پوشیده برای پوشش بانوان استفاده میشد. اما به مرور این مسئله به حاشیه رفته و به شرایط کنونی سینمای ایران تغییر یافت. نتیجه ناتوانی مسئولان در نهادینه کردن فرهنگ عفاف و حجاب را می توان در سینما امروز به وضوح مشاهده کرد.

مسئله حجاب جدا از اینکه جزء احکام شرعی مسلمانان است یکی از قوانین لازم الاجراء در جامعه اسلامی به شمار می رود. بر اساس این قانون مردان و زنان باید در محیط های اجتماعی پوشش مناسبی داشته باشند تا زمینه های فساد اخلاقی در جامعه اسلامی به وجود نیاید. در این قانون پوشش اسلامی منحصر به مکان خاصی نیست و در همه محیط های اجتماعی باید رعایت شود. کوچه و بازار، محیط های علمی، محیط های تربیتی، سینماها و … از جمله این موارد اند.

اما بی تدبیری مسئولان باعث شده است که جامعه نیز به تقلید از سینماها به بی حجابی در میان بانوان دامن بزند. تصویری که امروز از زنان در سینما می بینیم با هویت تاریخی ایرانیان همخوانی ندارد.

مرزهای حجاب در هنرهای نمایشی به مراتب کمرنگتر از سینما و شبکه های خانگی است. به گونه ای که حلقه مفقوده صحنه های تئاتر ایرانی را می توان عفت و حجاب بانوان ایرانی دانست.

ترفندهای سینمای ایران برای رفع محدودیت های حجاب

به اعتقاد برخی کارگردانان ایرانی زنی که در خانه و در میان محارم خود حجاب داشته باشد برای مخاطبین فیلم قابل باور نیست. به همین دلیل بهتر است پوشش بانوان نیز به واقعیت زندگی انسانها نزدیک شود تا برای بیننده قابل درک تر باشد. به همین جهت سازندگان فیلم سعی دارند با استفاده از ترفندهایی برای طبیعی جلوه دادن پوشش بازیگران زن، مسئله حجاب را به شیوه های مختلف از میان بردارند. این در حالی است که بازیگران زن ایرانی می توانند از انواع مدل هد شال نیز استفاده کنند.

استفاده بازیگران زن از کلاه گیس

کاناپه اسم فیلمی است که در آن بازیگران زن بدون پوشش مناسب جلو دوربین قرار گرفته اند. بازیگران نقش اول زن در این فیلم با موهای تراشیده شده و کلاه گیس به سر به نقش آفرینی می پردازند. لازم به ذکر است فیلم کاناپه ساخت کیانوش عیاری به دلیل بد حجابی زنان از راهیابی به بخش مسابقات جشنواره فیلم فجر بازماند.

استفاده از کلاه برای حجاب

در فیلم هزار دستان و شهرزاد نیز شخصیت های زن برای رعایت حجاب خود، از کلاه استفاده می کنند.

مردان زن نما

در برخی فیلمها نیز برای رفع محدودیت های حجاب از بازیگران مرد به جای بازیگران زن استفاده می شود. با این ترفند مردان با تغییر نوع پوشش، گریم، آرایش و تغییر صدا به عنوان بازیگر زن ایفا نقش می کنند. با این ترفند محدودیت در تماس بدنی بازیگر زن و مرد نیز از میان برداشته می شود. مشهورترین شخصیت زن پوش سینمای ایران را می توان اکبر عبدی در فیلم آدم برفی و به کارگردانی داود میرباقری مثال زد.

تراشیدن سر

فیلم سرب ساخته مسعود کیمیایی اولین فیلمی بود که در آن بازیگران زن، سر خود را می تراشند. داستان این فیلم از این قرار است که در آن فریماه فرجامی به بیماری مبتلا شده و موهای سر خود را از ته میزند. بعدها در فیلم قرنطینه نیز بازیگر نقش زن به دلیل ابتلا به سرطان در طی فیلم موهای خود را می تراشد.

تغییر نوع تدوین و فیلم برداری

در برخی فیلمها نیز به واسطه نوع فیلم برداری می توان حجاب را در برخی صحنه ها از میان برداشت. بوسیدن یا در آغوش گرفتن از جمله مثالهایی است که با واسطه ترفندهای فیلم برداری و تدوین براحتی می توان صحنه های موردنظر را تولید کرد. نمونه این نوع فیلمبرداری ها را می توان در فیلم بانوی اردیبهشت دید.

استفاده از بازیگران خارجی

همزمان با شروع ساخت فیلمهای ایرانی در خارج از کشور، حضور بازیگران زن خارجی نیز در فیلم های ایرانی مرسوم شد. کتاب قانون مازیار میری از جمله فیلمهایی است که از بازیگران زن خارجی در داستان خود استفاده کرده است. داستان این فیلم از این قرار است که دختری مسیحی (بدون حجاب اسلامی) به واسطه ازدواج با مرد ایرانی، باحجاب می شود. فیلم های من سالوادور نیستم و سلام بمبئی نیز در این مضمون قرار می گیرند.

بی تدبیری در به تصویر کشیدن حجاب

همزمان با کمرنگ شدن نقش حجاب در فرآیند فیلم سازی و عدم تدبیر مسئولان، حجاب به موضوعی لوث در فیلم سازی تبدیل شده است. گاهی در فیلم های ایرانی شبکه های خانگی می بینیم که حتی بانوان در محیط خانه نیز چادر به سر می کنند! در حالی که پوشش شرعی در محیط خانوادگی و در میان محارم کفایت می کند.

در نقش آفرینی و شخصیت پردازی افراد محجبه نیز می بینیم که اغلب نقشهای منفعل و ناتوان به بانوان دارای حجاب مناسب تعلق می گیرد که تاثیر چندانی در فیلم نداشته و در حاشیه قرار گرفته اند. افراد محجبه در فیلمها اغلب بانوانی هستند که تحت تاثیر دیگران قرار گرفته و حرفی برای گفتن ندارند.

در برخی موارد نیز می بینیم که حجاب در نقشهایی همچون معلم، همسر شهید و … به مخاطب معرفی می شود که از قبل در ذهن مخاطب شناخته شده اند. با این کار سایر نقشهای اجتماعی و شخصیتی از مسئله حجاب مستثنی می شوند.

امروزه حجاب به یک امر الزام آور در سینما ایران تبدیل شده است و اغلب بازیگران و سازندگان به فکر شیوه ی صحیح انتقال مفهوم حجاب به مخاطب نیستند.

نظر بازیگر زن ایرانی و کارگردان به بی حجابی در سینمای ایران

در این بخش به انتقادات برخی از اصحاب رسانه درباره موضوع حجاب در سینما ایران می پردازیم:

شهین تسلیمی

شهین تسلیمی بازیگر زن ایرانی است که وضعیت حجاب بازیگران در سینما را مورد انتقاد قرار می دهد. او می گوید در سینماها مجبورمان می کنند که آرایش غلیظ کنیم و موهای خود را بیرون بگذاریم. این بازیگر ایرانی می گوید وضعیت حجاب بازیگران ما دست کمی از بی حجابی بازیگران هالیوودی ندارد. متاسفانه شبکه های ماهواره ای به عنوان الگوی پوشش بازیگران ایرانی قرار گرفته است.

رضا توکلی

رضا توکلی بازیگر ایرانی نیز در این رابطه می گوید، انقلاب اسلامی توانست تحول بزرگی در سینماها ایجاد کند. سینما قبل از انقلاب هیچگاه در حوزه های عرفانی و مقدسات وارد نمی شد. اما شایسته است که امروزه به این مسائل بیشتر پرداخته شود. به تصویر کشیدن اهداف انقلاب از جمله عدالت خواهی، صلح طلبی و دفاع از مظلوم می تواند گام بزرگی در این مسیر باشد.

جمال شورجه

جمال شورجه کارگردان و تهیه کننده سینما و تلویزیون در این باره می گوید: حجاب در سینمای ما وجود ندارد که بخواهیم درباره خوب یا بد بودن آن صحبت کنیم. متاسفانه مسئولین عملکرد ضعیفی در این بخش داشته اند و همین امر باعث شده تا در جامعه اصیل ایرانی اسلامی، شاهد بی عفتی و بد حجابی در سینما باشیم. به گفته وی این اپیدمی به بحران تبدیل شده و به شدت مورد غفلت قرار گرفته است.

کشف حجاب بازیگران زن ایرانی

در اوضاع نابسامان فرهنگی سینماها و به حاشیه رفتن حجاب، برخی بازیگران، مجری و فعالان رسانه ملی نیز به مخالفت با حجاب برخاسته و کشف حجاب کرده اند. این بازیگران پس از فعالیت در ایران و کسب شهرت در صدا و سیمای ایران کشف حجاب کرده و محبوبیت خود را در میان مردم ایران از دست داده اند.

صبا راد، مونا بانکی پور، شیرین صمدی، ریحانه پارسا، الهه فرشچی، پردیس افکاری، گلشیفته فراهانی و … از جمله بانوان ایرانی بودند که پس از ترک ایران، کشف حجاب کرده اند.

بررسی نظر فقها نسبت به حجاب در سینما ایران

مسئله حجاب در رسانه ملی و سینما تفاوت زیادی با یکدیگر دارد. به گونه ای که رعایت حجاب در رسانه ملی و بد حجابی در سینما به یک رسم معمول تبدیل شده است. بازیگری که در رسانه ملی حتی یک مو خود را بیرون نمی گذارد در عرصه سینما شاهد بدحجابی او هستیم. گویی احکام حجاب تنها منحصر به رسانه ملی است و فیلم های سینمایی از این امر مستثنی هستند!

نظر فقهی علما و فقها به سینما به دو رویکرد کلی بر می گردد:

• رویکرد اول: مخالفت مطلق
• رویکرد دوم: موافقت به شرط رعایت حدود اسلامی

هریک از این دو رویکرد به نسبت شرایط و فضای اجتماعی کشور وضع شده است. به گونه ای که رویکرد اول اشاره به قبل از انقلاب دارد. در این دوران رسانه های ملی تقلیدی کورکورانه از غرب داشته و ترویج دهنده فرهنگ ضد اخلاقی بود. در این شرایط علما سینما را تحریم کردند چراکه ماهیتی ضد اسلامی داشت. شیخ فضل الله نوری از جمله مخالفان شکل گیری سینما بود و مردم را از رفتن به سینماها مطلقا منع می کرد.

اما پس از انقلاب و پیروزی جمهوری اسلامی ایران رویکرد مطلق گرایانه به سینما تغییر یافت و رهبر انقلاب امام خمینی (ره) نظر خود را اینگونه بیان کرد: ما با سینما مخالف نیستیم، با فحشا مخالفیم. با این سخن سینماها مشروعیت یافته و رویکرد تازه ای درباره سینما به ملت ایران معرفی شد. در این رویکرد به شرط رعایت اصول اسلامی حضور زنان در سینما جایز شمرده شد.

در این بخش به نظر چند تن از مراجع تقلید درباره بدحجابی بانوان در فیلم های سینمایی می پردازیم. نظرات در پاسخ به سوال: حکم شرعی ساخت و مشاهده فیلم هایی که در آن بازیگران زن حجاب اسلامی را رعایت نمی کنند چیست. در ادامه پاسخ چند تن از مراجع را میخوانیم:

آیت الله صافی گلپایگانی

آیت الله گلپایگانی تهیه و مشاهده فیلمهای مذکور را خلاف شرع و حرام می داند.

آیت الله مکارم شیرازی

چنانچه حجاب زنان مطابق با موازین شرعی نباشد، جایز نیست.

آیت الله علوی گرگانی

این مرجع تقلید دیدن اینگونه فیلم ها را حرام اعلام کرده است در صورتی که موجب تهییج شهوت و یا تضعیف روحیه دینی و یا به ابتذال کشیده شدن بیننده شود.

جمع بندی

در این مقاله به موضوع حجاب بازیگران زن ایرانی در سینما و رسانه ملی پرداخته شد. اگر علاقمند به حجاب هستید و به دنبال ملزومات حجاب یا خرید اینترنتی محصولات حجاب می باشید به سایت حجاب خورشید به آدرس hejabkhorshid.com مراجعه کرده و با جدیدترین مدلهای پوشش بانوان آشنا شوید.