سرند چیست و چه کاربردی دارد؟
با شنیدن نام الک، بیشتر ما به یاد غربال‌کردن مواد می‌افتیم. با این حال، دستگاه سرند یا الک صنعتی همین کار را انجام می‌دهد. این دستگاه، مواد خام را الک کرده و ذرات بزرگ و کوچک را از یکدیگر جدا می‌کند. در صنعت، به‌ویژه در معادن و کارخانه‌ها، از این دستگاه برای جداسازی خاک، سنگ، فلز، انواع کانی‌های معدنی و… استفاده می‌شود.
دستگاه سرند باعث جداسازی ذرات بر اساس اندازه آنها می‌شود. در این دستگاه، مواد خام به داخل یک صفحه نصب شده در بالای دستگاه ریخته می‌شوند. سپس، صفحه با حرکت چرخان به سمت پایین، مواد را به سمت سطح الک‌های مختلف هدایت می‌کند. در هر سطح، الک‌های با قطر کوچکتر از اندازه ذرات، آنها را نگه می‌دارند و ذرات بزرگتر را جدا می‌کنند. با استفاده از دستگاه سرند، علاوه بر جداسازی ذرات، می‌توان به راحتی مواد خام را حمل کرد. همچنین، استفاده از این دستگاه باعث کاهش هزینه‌های تولید و افزایش بهره‌وری می‌شود.
این دستگاه به صورت یک قفسه توری شکل طراحی شده است که در آن مواد قرار می‌گیرند. عملکرد دستگاه سرند به این صورت است که در ابتدا، مواد روی اولین طبقه توری قرار می‌گیرند. سپس با استفاده از یک موتور ویبره، دستگاه به ارتعاش در آمده و شروع به تکان خوردن می‌کند. این لرزش‌ها باعث می‌شود تا مواد در داخل توری‌ها به طبقات پایین‌تر بریزند. با افزایش تعداد طبقات توری، مواد بهتر و بیشتر از هم تفکیک می‌شوند و محصول نهایی یکدست‌تر می‌شود. عملکرد دستگاه سرند تا آخرین طبقه ادامه پیدا می‌کند و در نهایت، دانه‌های یکسان با غیر یکسان از هم تفکیک می‌شوند.
از ویژگی‌های دستگاه سرند صنعتی این است که قادر است به جداسازی مواد با اندازه‌های مختلف بپردازد. با توجه به نوع دستگاه و تنظیمات آن، دستگاه سرند می‌تواند مواد را با اندازه بین ۳۵۰ میکرون تا ۳۵۰ میلی‌متر جداسازی کند. برای این کار، تعداد طبقات توری را باید تنظیم کرد تا امکان جداسازی دقیق‌تر و بهتر فراهم شود.
با استفاده از دستگاه سرند، می‌توان در صنایع مختلف از جمله معدن، ساختمان‌سازی، شیمیایی، غذایی و … از جداسازی و تفکیک مواد استفاده کرد. علاوه بر این، دستگاه سرند به دلیل عملکرد ساده و قابل اطمینان خود، در صنعت به عنوان یک ابزار حیاتی شناخته شده است.
کاربرد سرند
کاربرد انواع سرندهای صنعتی:
سرندهای صنعتی از جنس فولاد مستحکم ساخته می‌شوند و دارای توری‌هایی با طول و عرض‌های متفاوت هستند. هر کدام از این توری‌ها کاربردهای گوناگونی دارند.
سرندهای ارتعاشی یا ویبره‌ای:
سرندهای ارتعاشی یا ویبره‌ای دارای ساختمان محکم و مقاومی هستند و برای جداسازی مواد با اندازه‌های ۳۵۰ میلی‌متر تا ۵۰۰ میکرون استفاده می‌شوند. این نوع سرندها قابلیت نصب و تعویض سریع و آسان توری را با استفاده از کربی دارند.
سرندهای گریزلی:
سرندهای گریزلی از جنس فولاد ضد سایش ساخته می‌شوند تا در برابر ساییدگی مقاوم باشند. این نوع سرندها دارای شبکه‌هایی با سطح مقطع ذوزنقه هستند و برای الک کردن دانه‌های درشت‌تر استفاده می‌شوند.
سرندهای شاتونی:
سرندهای شاتونی با حرکت رفت و برگشتی عملکرد شبه الک دستی دارند. با حرکت رفت و برگشتی، این سرندها مصالح را جدا می‌کنند. این نوع سرندها عموماً در کارخانه‌های کوچک یا متوسط استفاده می‌شوند.
کاربرد انواع دستگاه سرند صنعتی بسیار گسترده است و به طور عمده در صنایع مختلف از جمله صنایع ساختمانی، شیمیایی و دارویی استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها عموماً از جنس استیل آهن یا نیمه استیل ساخته شده و با استفاده از لرزش کار می‌کنند. لرزش این دستگاه‌ها توسط موتور ویبره ایجاد می‌شود.
یکی از کاربردهای بسیار مهم دستگاه سرند، جداسازی مصالح خاک و ماسه است. این دستگاه در صنعت ساختمان سازی بسیار پرکاربرد است و به منظور جداسازی شن و ماسه و همچنین جداسازی مایعات مانند شاخه و برگ استفاده می‌شود.
دستگاه سرند حبوبات نیز یکی از کاربردهای مهم این دستگاه‌ها است. در کارخانه‌های تولید حبوبات، از این دستگاه برای جداسازی دانه‌های ریز و درشت حبوبات استفاده می‌شود. این عمل باعث افزایش کیفیت محصول و در نتیجه افزایش فروش می‌شود. به عنوان مثال، در کارخانه‌های تولید زیتون، با استفاده از این دستگاه، زیتون‌های درشت و ریز از یکدیگر جدا می‌شوند.
دستگاه سرند در کارخانه‌های کاغذسازی نیز به کار می‌رود. در کارخانه‌های تولید کارتن و کاغذ، این دستگاه برای جداسازی چست و تابلون از خمیر کاغذی استفاده می‌شود.
به طور کلی کاربرد های سرند ها در صنایع مختلف به شرح زیر می باشد:
صنایع غذایی: برای جداسازی دانه‌های مختلف مواد غذایی مانند غلات، حبوبات، میوه‌ها و سبزیجات
صنایع معدنی: برای جداسازی سنگ‌های مختلف مانند شن و ماسه، زغال سنگ و سنگ آهن
صنایع ساختمانی: برای جداسازی مصالح ساختمانی مانند سیمان، شن و ماسه
صنایع شیمیایی: برای جداسازی مواد شیمیایی
صنایع پزشکی: برای جداسازی مواد پزشکی مانند داروها و واکسن‌ها
انواع سرند
سرندها در انواع مختلفی تولید می‌شوند که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند. برخی از انواع سرند عبارتند از:
سرند افقی: این نوع سرند رایج‌ترین نوع سرند است و مواد از روی آن به صورت افقی عبور داده می‌شوند.
سرند عمودی: در این نوع سرند مواد از روی آن به صورت عمودی عبور داده می‌شوند.
سرند ارتعاشی: این نوع سرند با استفاده از ارتعاش مواد را غربال می‌کند.
سرند دوار: این نوع سرند با استفاده از حرکت دورانی مواد را غربال می‌کند.
قطعات سرند
سرند از قطعات مختلفی تشکیل شده است که مهمترین قطعات سرند عبارتند از:
توری سرند: مهمترین قطعه سرند است و از جنس‌های مختلفی مانند فولاد، پلاستیک و پلی‌پروپیلن ساخته می‌شود. توری سرند دارای چشمه‌های مختلف است که بسته به نوع و اندازه ماده ورودی انتخاب می‌شوند. توری سرند باعث می‌شود که مواد با ابعاد بزرگتر از چشمه روی آن بمانند و مواد با ابعاد کوچکتر از آن عبور کنند.
بدنه سرند: از جنس‌های مختلفی مانند فولاد، چدن و آلومینیوم ساخته می‌شود. بدنه سرند قابلیت حمل و نقل، نصب و تعمیر راحت را دارد. بدنه سرند شامل قسمت‌های مختلفی است که به هم متصل شده‌اند.
- صفحه سرند یک قسمت مهم از سرند است که وظیفه جداسازی مواد را بر عهده دارد. این صفحه معمولا از فولاد یا پلاستیک ساخته شده است و دارای سوراخ‌های مختلفی است که به اندازه‌های مشخصی به مواد اجازه عبور می‌دهد.
- فنر سرند نیز یک قسمت مهم است که صفحه سرند را به بدنه اصلی متصل می‌کند و باعث ایجاد ارتعاش در صفحه سرند می‌شود. این فنر معمولا از فولاد یا لاستیک ساخته شده است و خواص کششی مناسبی دارد.
- ویبراتور سرند نیز قسمت دیگری از سرند است که نیروی گریز از مرکز تولید می‌کند و باعث حرکت صفحه سرند می‌شود. این ویبراتور عموما از یک الکتروموتور با لنگ‌های نامتقارن، چرخ‌دار یا چکش‌دار تشکیل شده است.
- شاسی سرند نیز قسمت دیگری است که بقیه قطعات را حمل و نگهداری می‌کند. شاسی سرند معمولا از فولاد یا آلومینیوم ساخته شده و دارای پایه‌های پشتیبان است.
- تسمه نقاله نیز قسمت دیگری از سرند است که مواد را به ورودی یا خروجی سرند منتقل می‌کند. این تسمه معمولا از پلاستیک یا پارچه با روکش فلزی یا لاستیک تشکیل شده است.
سیستم حرکتی: برای حرکت دادن سرند استفاده می‌شود. سیستم حرکتی شامل المان‌های مختلفی است که با هم کار می‌کنند، مانند موتور، گیربکس، آب بند، تسمه نقاله، چرخ دنده و لغزش گیر. سیستم حرکتی باعث می‌شود که توری سرند با فرکانس و شتاب مناسب نوسان کند و به جابجایی و جداسازی مواد کمک کند.
سیستم کنترل: برای کنترل عملکرد سرند استفاده می‌شود. سیستم کنترل شامل قسمت‌های الکترونیک و برق است که به صورت خودکار یا دستی قابل تغییر هستند. سیستم کنترل باعث می‌شود که سرعت، فشار، دما، جریان و ولتاژ سرند در حالات مناسب باشند.
تعمیر و نگهداری سرند
برای افزایش عمر مفید سرند و بهبود عملکرد آن، باید به طور منظم از آن نگهداری کرد. برخی از نکات مهم در تعمیر و نگهداری سرند عبارتند از:
تمیز کردن توری سرند: توری سرند باید به طور مرتب تمیز شود تا از مسدود شدن سوراخ‌ها جلوگیری شود.
روانکاری قطعات متحرک: قطعات متحرک سرند باید به طور مرتب روغن‌کاری شوند تا از سایش و خوردگی آنها جلوگیری شود.
تعویض قطعات فرسوده: قطعات فرسوده سرند باید به موقع تعویض شوند تا از آسیب رسیدن به سایر قطعات جلوگیری شود.
نتیجه
سرند یکی از تجهیزات مهم در صنایع مختلف است که برای غربالگری و جداسازی دانه‌ها استفاده می‌شود. سرندها در انواع مختلفی تولید می‌شوند که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند. برای افزایش عمر مفید سرند و بهبود عملکرد آن، باید به طور منظم از آن نگهداری کرد.
